Bài học đặc quyền và thái độ – Tại một lớp học, người thầy giáo muốn giảng cho các học sinh hiểu về đặc quyền và thái độ xã hội. Một lý thuyết đôi khi còn khó hiểu với ngay cả người lớn.
Table of Contents
Trò chơi thứ nhất
Ông tổ chức một trò chơi cho các học sinh. Đầu tiên, ông đặt phía trước bục giảng một cái rổ. Sau đấy, ông yêu cầu tất cả mọi người vo tròn một tờ giấy và ném vào cái rổ ấy:
- Các bạn ngồi đây là người thay mặt cho nhiều tầng lớp trong xã hội. Mỗi người đều có một cơ hội để trở nên giàu có và bước chân vào tầng lớp trung lưu của xã hội, bằng cách ném cục giấy trên tay của các bạn vào bằng được thùng rác này, với điều kiện là bạn phải ngồi yên ở vị trí mình.
Các học sinh bắt đầu ném. Một lúc sau, bắt đầu xuất hiện một số sự phàn nàn, khi họ nhận thấy một số điều không công bằng của trò chơi này.
Rất nhanh, các học sinh trong lớp biết rằng những người ngồi bàn đầu là người có kết quả tốt hơn.
- Đấy chính là đặc quyền. Có phải những lời phàn nàn hầu hết đều xuất phát từ khu vực phía sau không? Và các em cũng có nhận thực được rằng. Những người ngồi phía trước đều không cảm thấy bận tâm về đặc quyền họ được hưởng? Họ chỉ tập trung quan tâm đến viên giấy mình đã nằm trong thùng rác hay chưa. Đó cũng chính là cách mà người giàu đang suy nghĩ, thầy giáo trả lời.
- Các em ngồi đây, nhận được sự giáo dục từ nhà trường này cũng chính là một đặc quyền. Tôi chỉ hy vọng, các em hãy sử dụng đặc quyền ấy để phấn đấu đạt được những gì mình thực sự mong muốn. Đồng thời các em cũng cần có cái nhìn bao dung hơn, với những người không được may mắn bằng.
- Mọi người thấy đấy, một số bạn ngồi khu vực những bàn đầu ném thì ném ra ngoài. Nhưng một số bạn ở khu vực phía sau thì lại ném trúng. Đó có thể là sự may mắn, có thể là khả năng có từ trước. Ví dụ như các bạn đang chơi bóng rổ thì sẽ ném tốt hơn.
Cuộc sống này vốn dĩ là vậy, nó cũng có một số đặc quyền còn tuyệt vời hơn đặc quyền xuất thân. Ví dụ như sắc đẹp, trí thông minh hay năng lực xuất sắc chẳng hạn.
Như thế, chúng ta phải hiểu rằng. Nếu các em lỡ sinh ra ở điều kiện có xuất phát điểm thấp. Ngồi ở khu vực phía xa hơn và không có một tài năng gì cả. Như vậy bắt buộc các em phải cố gắng rèn luyện, học tập chăm chỉ nhiều hơn. Hoặc phải cự kỳ may mắn, mới có thể đạt được sự giàu có, sung túc.
Các em hãy suy nghĩ về xuất phát điểm của bản thân và giấc mơ của mình. Chú ý, các em cần suy nghĩ để cố gắng vươn lên. Chứ không phải suy nghĩ để giết chết giấc mơ.
Còn riêng các em ngồi khu vực bàn đầu, có phải một số em ném đã ném không trúng? Vâng! Các em may mắn được sinh ra trong môi trường hoàn hảo không có nghĩa là các em sẽ có kết thúc có hậu. Các em chỉ có cơ hội tốt hơn thôi. Mọi rủi ro xảy ra bất ngờ trong cuộc sống đều có thể sẽ cướp đi cơ hội của các em mọi lúc mọi nơi…
Nhưng, các em có thể không biết, cái đánh mất đi, chính xác nhất, đó chính là thái độ của chính các em. Các em không để tâm thường xuyên các em sẽ phải trả giá. Bố mẹ các em có thể chu cấp kinh tế và điều kiện tốt nhất cho các em ngồi đây học, nhưng bản thân họ không thể nào học thay cho các em được.
Cuộc đời các em là do chính bản thân các em quyết định, không ai có thể quyết định giúp các em mà các em luôn phải “tự ném” trong tất cả các quyết định trong tương lai, khi các em đã có thể có cuộc sống tự lập.
Cả lớp im lặng.
Thầy hỏi tiếp:
- Có bạn nào ngồi ở khu vực cuối lớp ném trúng vào rổ không nhỉ?
- Dạ, không ạ!
- Vậy tại sao mỗi lần vào lớp, các em đều cố ý chọn chỗ ngồi lùi về phía sau, đưa đẩy nhau lên khu vực bàn đầu? Các cơ hội trong cuộc sống không phải lúc nào cũng tìm đến các em. Nếu giả sử, ngày hôm nay chiếc rổ này đúng là cơ hội đổi vận thật sự. Việc các em cứ rúm ró ở cuối lớp học thế kia, có phải là chính các em đã từ chối đặc quyền của mình hay không?
Mà nếu đúng cái rổ này là cơ hội thật sự, thì nó sẽ không hiển hiện trước mặt các em như vậy đâu. Chia sẻ thật sự với các em, cơ hội mang lại sự sung túc trong cuộc sống rất khó tìm.
Lớp chúng ta có gần 30 học sinh, cái gọi là vị trí trung tầng của xã hội này cũng có thể chỉ dành cho một vài người trong đây thôi.
Hãy luôn mang tâm trạng và tư thế sẵn sàng trong bất kỳ “hoàn cảnh thuận lợi có được” để học hỏi nào!
Trò chơi thứ hai
Nào, thôi, bây giờ lớp của chúng ta sẽ qua tình huống tiếp theo sau đây. Tôi sẽ mang chiếc rổ này từ khu vực đầu lớp đi đến khu vực giữa lớp. Xong! Các em ngồi khu vực bàn đầu có phát biểu ý kiến gì không?
- Kỳ quá thầy ơi!
- Thế còn em, thầy mang đến bên cạnh em thế này, em có ý kiến và cảm giác như thế nào?
- OK! Thầy!
- Đúng đó! Thật ra, theo ý kiến thầy, bất cứ hình thái xã hội nào cũng đều mong muốn hướng tới sự phát triển toàn diện hơn. Nhưng muốn và được cần rất nhiều thứ.
Họ sẽ chuyển dịch các cơ chế chính sách nhằm mục đích mang lại tổng lợi ích nhiều hơn, theo – cách – họ – nghĩ. Tất nhiên điều này sẽ tước đoạt đi quyền lợi của các tầng lớp khác.
Có hai điều cần lưu ý. Bài học thứ nhất, khi gặp bất kỳ sự kiện nào trong tương lai, các em hãy cẩn thận với động cơ của họ. Khi một tầng lớp mất đi lợi ích, hay cảm thấy không hài lòng với thứ họ nhận được, cách nhìn nhận của họ lúc đó sẽ rất tiêu cực. Đừng để bản thân mình bị sự tiêu cực ấy cuốn mất đi.
Bài học thứ hai, là chính thầy. Thầy chỉ dạy các em Môn toán học, thầy không phải là nhà tâm lý, nhân chủng, phân loại, địa hình gì gì đó. Thầy mang chiếc rổ của thầy đến đây là bởi vì thầy chỉ thấy đây là nơi thích hợp nhất. Có thể là do thầy thấy cậu này đẹp trai, bạn này đẹp gái, con bé này đi học đầy đủ, hay thằng này hay giặt rẻ lau bảng cho thầy.
Thầy cư xử hoàn toàn cá nhân. Thầy bước vào đến đây là do suy nghĩ và nhận thức thầy là phải đến đây. Sự chống lại của mấy đứa trên kia, thầy vốn không để ý. Thế, các em có nên trông chờ vào thầy không?
- Thật ra, “Ai chấp nhận từ bỏ tự do để đánh đổi lấy sự yên ổn là người không đáng được sự tự do và cũng không đáng được sự yên ổn.”(Benjamin Franklin). Tự làm cho bản thân mình ngày một mạnh lên vẫn chính là phương pháp đúng đắn nhất.
Đúng, ý kiến dứt khoát của thầy vẫn có tác động rất lớn đến các em! Nhưng không có nghĩa là các em hoàn toàn ở tình thế buộc phải hành động theo với thầy.
Các em có thể săn đón nịnh nọt thầy, các em cũng có thể tập luyện khả năng “bắn rổ ba điểm”.
Các em có thể ở lại. Các em có thể rời đi. Làm con rắn luồn lách, làm chim đại bàng bay cao bay xa, hay làm bọ chét ký sinh trên thân đại bàng cũng được, thì các em cũng đã có cơ hội leo lên đỉnh. Chứ nếu mãi mãi hành động theo sự chi phối của người khác hoặc hoàn cảnh bên ngoài, mãi mãi phụ thuộc, e rằng rất khó!
Kết luận
Vẫn là chú ý rằng, đã là độc lập, tự chủ thì phải độc lập, tự chủ trong tâm trí, độc lập, tự chủ bằng tri thức của chính bản thân mình. Đừng vì một ý kiến phiến diện cá nhân của ai đó mà quyết định, kể cả đó là ý kiến của thầy. Đó chính là bài học về đặc quyền và thái độ