Dạy con về tiền đúng cách, đúng lúc và đúng chỗ là một trong những điều mà hầu hết các bậc cha mẹ đều không biết phải làm sao cho đúng? Bởi trong quan niệm nuôi dạy con theo truyền thống Á đông thì việc rèn luyện cho trẻ có kỹ năng hiểu biết tài chính đôi khi còn khá mơ hồ và nhiều cha mẹ không biết nên bắt đầu từ đâu, cũng như khi nào thì nên bắt đầu?
Năm 2015, Diễn đàn Kinh tế Thế giới (World Economic Forum – WEF) đã công bố một báo cáo tập trung vào vấn đề cấp bách là những khoảng hở thiếu sót của các kỹ năng cấp thiết trong thế kỷ XXI và cách giải quyết thông qua công nghệ (báo cáo mang tên “New Vision for Education: Unlocking the Potential of Technology”).
Trong báo cáo này, WEF đã xác định tập hợp 16 kỹ năng cần phải được thông thạo nhờ vào giáo dục và đào tạo. Một trong 16 kỹ năng đó chính là hiểu biết tài chính (Financial Literacy)
Table of Contents
Kỹ năng hiểu biết tài chính là gì?
Kỹ năng hiểu biết về tài chính không chỉ bao gồm việc tiêu tiền một cách khôn ngoan và đúng đắn, mà còn bao gồm cả việc biết thực hành tiết kiệm hoặc đầu tư. Nói một cách cụ thể, khi trẻ lớn lên, các con cần hiểu rõ và ứng dụng được các khái niệm về cho vay, đi vay, tiết kiệm và đầu tư, cũng như các kỹ năng cần thiết để lập kế hoạch tài chính hàng tháng và dài hạn.
Ngay cả khi chúng ta theo học chuyên ngành ngân hàng – tài chính hoặc không làm việc trong bất kỳ lĩnh vực nào liên quan đến đầu tư, thì cũng không thể phủ nhận rằng các giao dịch tài chính tiền bạc là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại.
Xã hội ngày nay vận hành xoay quanh cơ chế đồng tiền dù trực tiếp hay gián tiếp, từ việc quản lý chi tiêu hàng tháng, mua sắm hàng ngày, cho đến các khoản đầu tư ngoài thu nhập cố định hay tiết kiệm để đạt được một mục tiêu nào đó.
Có thể bạn quan tâm : Bí quyết dạy con chi tiêu tiền bạc một cách tiết kiệm
Dạy con về tiền – Kỹ năng cần có ngay từ khi còn nhỏ
Thế giới ngày nay đang thay đổi với tốc độ nhanh chóng, việc trang bị kiến thức về tài chính cho trẻ nhỏ ngày càng trở nên quan trọng.
Tuổi teen cũng háo hức muốn được đứng trên đôi chân của chính mình và sử dụng đồng tiền do mình làm ra để đạt được những mơ ước cá nhân. Đó thật sự là một nguyện vọng chính đáng và thực tế, nhưng trẻ sẽ cần rất nhiều sự dạy bảo từ sớm để có thể hiện thực hóa ước mơ.
Trẻ nhỏ thường sẽ không thể tự động học được những bài học quan trọng, mà cần phải được dạy dỗ đúng cách và đúng thời điểm. Nền tảng hiểu biết về tài chính sẽ dẫn đến khả năng quản lý tài chính trong tương lai. Dạy kiến thức về tài chính cho trẻ từ sớm còn mang lại những lợi ích đáng kể khác, bao gồm:
- Trẻ sẽ hiểu giá trị của đồng tiền và bắt đầu ít đòi hỏi hơn. Giải thích cho trẻ về giá của các mặt hàng khác nhau sẽ giúp trẻ dần xác định được đâu là mặt hàng đắt và không đắt.
- Khi trẻ hiểu được giá trị của đồ vật, trẻ sẽ cảm kích hơn rất nhiều khi được tặng một món quà hoặc một thứ gì đó bất ngờ.
- Bằng cách tìm hiểu về các rủi ro tài chính, trẻ em sẽ được chuẩn bị tốt hơn để tránh nợ nần và các rủi ro tài chính trong tương lai.
- Trẻ sẽ học được kỹ năng lên kế hoạch cho các sự kiện và kế hoạch trong tương lai, chẳng hạn như tiết kiệm cho một chuyến du lịch, đầu tư vào bất động sản, hoặc thậm chí kế hoạch nghỉ hưu sớm.
- Trẻ sẽ sống hạnh phúc hơn, cuộc sống ít căng thẳng hơn – lợi ích này thường bị bỏ qua, nhưng thật ra rất cần được nhấn mạnh trong thế giới đầy biến động ngày nay.
Làm thế nào để dạy trẻ về tiền ngay từ trong gia đình?
Trong nhiều gia đình, tiền bạc có thể là một vấn đề nhạy cảm mỗi khi nhắc đến. Cách duy nhất để có thể vượt qua trở ngại này chính là hãy thẳng thắn, cởi mở và nói về nó thường xuyên hơn.
Nhiều bậc cha mẹ có thể chủ động không muốn cho con cái tham gia vào các cuộc trò chuyện về tiền bạc, tránh cho con trẻ không phải nghe những chủ đề nằng nề hoặc khó khăn về vật chất.
Nhưng sự thật là càng né tránh, trẻ sẽ càng chậm trễ học được những kỹ năng về tài chính. Và hơn hết, cha mẹ hãy hiểu rằng, chúng ta hoàn toàn có thể quản lý việc trò chuyện về tài chính với trẻ theo cách không hề đáng sợ.
Hãy bắt đầu bằng việc thống nhất một tư duy lành mạnh và rõ ràng khi nhắc về tiền bạc từ mọi thành viên trong gia đình. Hãy tập cho con thói quen nghe, hiểu và nói về tài chính một cách thường xuyên, minh bạch và thoải mái.
Trẻ em ở độ tuổi nào cũng có thể được tham gia một cách phù hợp vào những quyết định liên quan đến chi tiêu, cùng với sự giải thích và phân tích đúng đắn mà cha mẹ có thể cung cấp ở tầm hiểu biết và nhận thức của con.
Ví dụ như khi đi siêu thị, cha mẹ có thể tạo cơ hội cho trẻ mẫu giáo được tự chọn mua món ăn vặt/ăn xế trong giới hạn số tiền mà bạn đưa ra. Từ đó, hãy thử gợi ý cho con một vài lựa chọn và phân tích với con về các lựa chọn phù hợp trong ngân sách đó.
Dạy con về tiền – Cho trẻ tiền tiêu vặt: Thế nào là đúng? Bao nhiêu là đủ?
Cần nhấn mạnh rằng, vấn đề tiền tiêu vặt cho trẻ không có một câu trả lời đúng đắn duy nhất cho mọi gia đình. Chỉ có cha mẹ chính là chuyên gia mà hiểu con mình nhất. Tất cả mọi ý kiến khác đều chỉ hữu ích với mục đích tham khảo.
Bên cạnh đó, cũng đừng cứng nhắc dựa vào bất kỳ thước đo hay nguyên tắc nào, kể cả trải nghiệm của chính tuổi thơ cha mẹ ngày xưa, cũng không hẳn là còn phù hợp và đúng đắn để áp dụng cho thời đại ngày nay.
Trước tiên, cha mẹ nên xem xét ngân sách của gia đình và đánh giá xem có thể thoải mái dành ra bao nhiêu cho khoản tiêu vặt định kỳ của con. Sau đó, hãy quyết định về hình thức thực hiện và điều khoản của khoản phụ cấp này. Một số gia đình có thể cho con như một khoản mặc định và cố định.
Một số nhà khác thì sẽ muốn gắn với cơ chế đóng góp làm việc nhà, hay là các khoản “thưởng” cho các thành tích của con. Khi cha mẹ xem khoản trợ cấp này như là một công cụ để dạy con hiểu biết về tài chính và quản lý tiền bạc, trẻ nhỏ sẽ sớm nhận ra bài học quý báu: “Hãy bắt đầu tiết kiệm càng sớm càng tốt”.
Bởi vì tiết kiệm chính là thói quen tài chính nền tảng quan trọng nhất cần phải thực hiện càng sớm càng tốt.
Theo Thạc sỹ Tâm lý Tú Anh Nguyễn