Những đồng tiền số ổn định giá (stablecoin) rung lắc về giá trị sau khi hai token Luna và UST bất ngờ lao dốc.
Kể từ khi ra mắt năm 2020, token UST của Terra chỉ có nhiệm vụ duy nhất là duy trì giá trị của nó ở mức tương đương một USD. Trong hai năm, token này hiếm khi chênh quá 0,1 USD so với giá neo đó. Nó được gọi là stablecoin – loại tiền số được phát triển trên blockchain và có giá trị ổn định do “bắt chước” giá trị của các loại tiền pháp định như đồng USD hoặc đồng Euro.
Cú sập của UST được đánh giá sẽ gây tác động xấu đến stablecoin thời gian dài. Ảnh: The Verge
Theo CoinMarketCap, tổng vốn hóa của stablecoin khoảng 170 tỷ USD, chiếm phần nhỏ trong tổng giá trị 1.200 tỷ USD của thị trường tiền điện tử. Tuy nhiên, chúng lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với các nhà giao dịch tiền điện tử, là trung gian để mua các đồng token trên sàn giao dịch.
Trong báo cáo ổn định tài chính 6 tháng gần nhất hôm 10/5, Cục dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cảnh báo rằng stablecoin ngày càng được nhiều người sử dụng. Kể từ 2018, coin này cũng được sử dụng nhiều hơn trong thương mại quốc tế và như một cách để tránh bị kiểm soát vốn, theo Joseph Edwards, người đứng đầu chiến lược tài chính tại công ty tiền điện tử Solrise.
Hiện nay, có hai loại stablecoin chính: loại được hỗ trợ bởi tài sản dự trữ đảm bảo như tiền fiat, trái phiếu, thương phiếu hoặc thậm chí các mã thông báo tiền điện tử khác. Tether (USDT), USD Coin (USDC) hay Binance USD (BUSD) thuộc loại này.
Loại thứ hai xây dựng thuật toán “phi tập trung”, điển hình là UST. Stablecoin này không được dự trữ, thay vào đó giá trị của nó duy trì bởi một cơ chế phức tạp liên quan đến việc hoán đổi tiền UST với một loại tiền điện tử thả nổi tự do có tên là Luna để kiểm soát nguồn cung.
Hiệu ứng dây chuyền
Từ ngày 9/5, UST không còn duy trì được sự ổn định vốn có, khi lao dốc từ một USD xuống còn 0,03 USD tính đến sáng 13/5. Không chỉ mất giá trị, sự biến động của UST khiến một số stablecoin khác có dấu hiệu bị bán tháo tương tự.
USDT, stablecoin lớn nhất thế giới với vốn hóa gần 80 tỷ USD, đang biến động mạnh. Ngày 12/5, USDT sụt xuống 0,95 USD mỗi đồng trước khi quay lại mức 0,98 USD. CNBC đánh giá đây là điều bất ngờ, bởi stablecoin này hiếm khi hạ xuống quá 0,97 USD mỗi đồng. Lần duy nhất nó sập mạnh đã là từ 5 năm trước với 0,91 USD mỗi đồng, nhưng đó là lúc “mùa đông tiền số” bắt đầu diễn ra.
USDT bị sụt giảm trong thời gian ngắn sau khi UST mất giá. Nguồn: CoinMarketCap
Một số stablecoin khác cũng biến động giá. Trong đó, Neutrino USD (USDN) hiện giảm còn 0,8 USD mỗi đồng, USDX còn 0,7 USD mỗi đồng. Đây là các đồng có vốn hóa trung bình và nhỏ.
USDC, stablecoin lớn thứ hai thế giới với vốn hóa 50 tỷ USD, giảm nhẹ từ một USD xuống còn 0,99 USD. Đồng này không bị tác động đáng kể do có đội ngũ chống lưng hùng mạnh, như quỹ BlackRock quản lý khối tài sản 10.000 tỷ USD và tập đoàn tài chính Fidelity đang kiểm soát tổng tài sản 4.200 tỷ USD.
Chuyên gia lo ngại
Giới chuyên gia cho rằng, vấn đề của UST thể hiện việc kiểm soát stablecoin vô cùng khó khăn. “Sự rung lắc của Tether cho thấy người chơi bắt đầu có cảm giác sợ thị trường tiền số, gây ra bởi sự sụt giảm của UST”, Vijay Ayyar, người đứng đầu mảng quan hệ quốc tế tại sàn giao dịch tiền điện tử Luno, nói với CNBC.
“Sự sụt giảm đột ngột này là lời nhắc nhở rằng mô hình đằng sau hầu hết các stablecoin vẫn còn mang tính thử nghiệm cao”, Ronghui Gu, nhà sáng lập và CEO công ty bảo mật blockchain CertiK, nói trên The Verge. “Trong thế giới blockchain và Web3, mọi thứ có thể được áp dụng cho stablecoin, nhưng chưa có giải pháp nào hoàn toàn thuyết phục”.
Trong khi đó, việc các stablecoin biến động được đánh giá là có thể làm người chơi nản lòng ở thị trường tiền số. “Một khi mọi người mất niềm tin, họ sẽ tìm cách rút lui”, nhà phân tích Joe Abate của Barclays nhận định trên WSJ.
Thời gian qua, các nhà quản lý trên toàn cầu cũng đang nỗ lực thiết lập các quy tắc cho môi trường tiền số. Theo Reuters, một số nhà lập pháp khuyến cáo stablecoin là một rủi ro đặc biệt đối với sự ổn định tài chính. Chẳng hạn, nếu có quá nhiều người cố gắng rút loại tiền này cùng lúc sẽ gây tình trạng hoảng loạn và biến động mạnh về giá. Thực tế, khi UST mất giá trị, hàng triệu lệnh rút đã được thực hiện trên Binance, buộc sàn này phải khóa giao dịch trong một thời gian.
Trong báo cáo tuần trước, FED cũng cảnh báo stablecoin rất dễ bị tác động do đặc trưng thế chấp. Chúng sẽ giảm giá trị khi những tài sản này mất giá, hoặc trở nên kém thanh khoản nếu thị trường trong giai đoạn căng thẳng, từ đó tác động xấu đến tài chính truyền thống.
Tuy nhiên, một số chuyên gia tin sự cố của Terra sẽ là kinh nghiệm lớn cho thị trường tiền số trong tương lai. “Mọi thứ sẽ tốt hơn trong 5-10 năm nữa”, Gu dự đoán.
Bảo Lâm